De Salinger e Tobias Wolff (e Carver)

Para ler o conto de Salinger precisamos talvez ter certa información sobre este autor e o título do relato. Se premes aquí podes ler unha entrada doutro blog que fala do segundo, con outros enlaces por se queres seguir mirando e mirando... E se queres ter información sobre Salinger como escritor e persoa, preme aquí e lerás o recente artigo do escritor Andrés Ibáñez publicado en "Revista de Libros" de outubro pasado (en calquera biblioteca pública) e visible na rede. O artigo é moi bo e didáctico, se ben non engade información nova, e por outro lado seguimos aínda esperando a que alguén se atreva dunha vez a dicir claramente que o personaxe de "The Catcher in the Rye" ("O vixía no centeo", "El guardián entre el centeno") non ten nada de inocente, senón unha visión do sexo e do mundo dos adultos ben turbia, pese aos tópicos repetidos desde fai anos, pensamos nós. (Para ter máis información sobre esta novela de Salinger que tes na nosa biblio, preme aquí).

E se agora queres ter información sobre o escritor estadounidense Tobias Wolff (aínda vivo e creativo), preme aquí e déixate levar... Se queres certa información sobre o relato "Dos chicos y una chica", preme aquí. (E se queres máis sobre T. Wolff, pincha na lista de blogs que tes a dereita deste blog noso onde di "Relatos norteamericanos", e unha vez dentro, sobre a etiqueta WOLFF).

(Sobre Carver temos enlaces nas entradas anteriores, se o teu caso é dos que leron fai anos estes contos e buscan a "alternativa" proposta, como dicimos, nas entradas anteriores).

En breve outra entrada para insistir na proposta de lectura coas teses de Piglia na man, por se non sabes como tirar...

Ah: bo ano.

Salinger e Tobias Wolff (Entrega II)

ENTREGA II: J. D. Salinger e Tobias Wolff:
- Contos escollidos: “El hombre que ríe” e “Dos chicos y una chica”, respectivamente.
Esta Entrega II quere ser a “continuación” da dos relatos de Tomine, pois buscamos unha
comparación, un contraste.
“¿Ten algún consello para os novos cineastas?”, preguntábanlle ao director de cine Robert
Bresson no documental “El camino a Bresson” (1984), e éste respondía “Rematarei cunha bela frase de Stendhal: Son as outras artes as que me ensinaron a escribir”.
É un tópico entre certos aficcionados aos cómics crer que para coñecer certo autor de cómics (p. ex., Tomine) hai que ter en conta a influencia doutros autores de cómics nel (nese caso, Schulz, Crumb, Clowes...), pero achegándonos a idea de Bresson aquí pensamos máis ben que un autor de cómics, de literatura, de films, etc., recibe as súas influencias de aquí e alá, e impórtalle ben pouco as clasificacións en xéneros ou medios, e así sucede cun Tomine que probablemente está tan influído por escritores como Carver, Salinger, Chéjov, Joyce ou Hemingway, como por debuxantes como os citados. A forma de contar de Tomine xa estaba presente neses escritores moito antes, e Tomine pode ser tamén entendido dentro desa outra tradición. O aficcionado aos cómics que só le cómics en realidade nin é tan amante dos cómics como pretende, nin é demasiado interesante: non coñecemos ningún autor de cómics realmente interesante que non sinta atracción pola literatura ou por certo tipo de cine que non sexa o comercial.
Cos relatos agora escollidos pretendemos:
a) que sexas tan amable de ter en conta as teses de Piglia (ver a entrada do blog dedicada a el, por favor);
b) que busques relacións, parecidos, diferencias, etc., coas historias de Tomine.
Por todo isto cremos necesario visitar este blog do club de vez en cando e incluso deixar
comentarios nel (anónimos, se queres), e contestar aos outros comentarios escritos polos demais. Así o blog e o club crece...

PS I: En breve, no que queda deste mes de decembro, incluiremos aquí un par de entradas con información complementaria -mais non excesiva, que non cunda o pánico- sobre Salinger e o seu conto, e obias Wolff e o seu.
PS II: Hai certos membros deste club que xa leron ambos contos no club dedicado fai anos a "Relatos norteamericanos", polo que propoñemos outros dous relatos alternativos nunha próxima entrada.

Adrian Tomine: bibliografía

Engadimos unha breve referencia bibliográfica do fundamental deste autor en castelán, e en inglés. Seguimos un certo orde cronolóxico:

- Thirty-two stories, D&Q (Canadá), en inglés. Os comezos de Tomine. Librerías especializadas ou na rede.

- Sonámbulo y otras historias, editorial La Cúpula. (De momento agotado en editorial, pero cabe esperar unha pronta reedición dado o espíritu mercurial do editor). En librerías e bibliotecas públicas. (Os dous relatos vistos aquí están neste album).

- Rubia de verano, La Cúpula. En librerías e bibliotecas, e na nosa desde fai mil anos... (Continuación do anterior album). Moi recomendable.

- Shortcomings, Mondadori. Xa é unha historia longa, talvez non moi conseguida. En librerías e bibliotecas con persoal espabilado.

- Scenes from an Impending Marriage, editado en Canadá por D&Q. Atopable en librerías especializadas en cómics: "Alita" ou "Tanxencias" se falamos de Coruña, ou o inevitable Fnac, onde venden cómics como se foran colonias ou refrescos. Probable edición en español poximamente, se non está xa nas librerías en castelán...

Tomine: Reunión I (19.12.11)

Este luns 19 de decembro tivemos a nosa primeira reunión. Estivemos seis persoas para falar dos dous relatos de Tomine.

Comezamos preguntándonos unha vez máis se "faltaba" algo nesas historias (un final, unha conclusión, un fío a seguir, unha estrutura completa de principio a fin), e cremos que chegamos a un punto de vista compartido sobre isto: non falta nada; trátase dun tipo de relatos distinto ao tradicional (plateamento, nó, desenlace), e desde logo tampouco se trata dunha historia de feitos heroicos. Non é iso e quedou claro. Tamén quedou claro, pensamos, que a lectura das teses de Piglia non foi feita coa calma necesaria ou simplemente foi obviada, o que aquí consideramos un erro pois impide una lectura máis rica de Tomine ou dos relatos de Salinger e Tobias Wolff cos que seguiremos na Entrega II. Considerando pois que os relatos de Tomine deben ser vistos á luz do que Piglia chama "versión moderna del cuento" (fronte ao "cuento clásico" de Poe ou Quiroga), Tomine non é un torpe contador de historias ás que algo lles falta, senón un contador hábil que pretende mostrar a ambigüidade da vida dos humanos gracias, como dicía C. na reunión, a que sabe escoller qué parte ou fragmento desas vidas escoller ou recortar. (Para profundizar algo máis nisto propoñemos as visitas a dúas entradas dun blog doutro club de fai anos: pincha aquí... e aquí).

Falamos tamén da linguaxe do cómic que tan ben domina este autor: do xogo dos flash-backs que non todos collimos á primeira, das diferencias entre as dúas historias (con textos de apoio unha, e máis baseada na imaxe a segunda), da proporción de grises/negros/brancos nas viñetas e de se evitar a cor dá bos resultados, da personalidade de Donovan e Dylan... Sobre isto foron ditas bastantes cousas, como que a suposta relación inicial entre elas non parece xa tal ao final, ou como que persoas como elas con relacións así entre si ou cos seus pais é frecuente na vida fóra das viñetas. A historia dous xerou máis ben, ademais de comentarios de orde estético ou de linguaxe do cómic, un certo debate sobre o que pasaría "despois" entre el e ela... Mai iso non debe desconcertarnos: o que Tomine quería contar é o que conta nesas páxinas, non o que inxenuamente alguén poda pensar nun principio que "falta". Podemos engadir estas palabras do propio Tomine: "Gústanme as historias que parecen terminar no momento xusto, pero que non te obrigan a que te tragues unha resolución pechada. Non hai por que explicalo todo, debería bastar con que che deran as pistas suficientes, algo que che permirta seguir pensando sobre ela".

Á outra C da reunión a penas lle dimos tempo para que falara da maneira de enmarcar e compoñer as imaxes e a disposición das viñetas na páxina..., pero haberá outras oportunidades con outros autores.

Repartimos os textos da Entrega II (ver entrada seguinte a ésta) e desaparecimos dispersándonos polos diferentes puntos do IES... e máis alá.

Convocatoria da reunión I sobre Adrian Tomine

Ola a todos: este luns, día 19 de decembro, ás 11:00 hs. (no recreo, vaia), quedamos á entrada do noso edificio, diante de conserxería, para ter a nosa primeira reunión do noso club de lectura, coa excepción comprensible dos que seguen este club vía internet.

Reunirémonos na pequena habitación pegada á conserxería unhas nove ou dez persoas para falar das dúas historias de Tomine e dos contidos (entradas, comentarios) deste blog.

Considero importante ser puntuais, e levar os relatos de Tomine. Éstes deberían ser lidos e relidos co fin de que a reunión sexa o máis produtiva posible..., pero lembra que nada neste club é obrigatorio. Facemos isto "por deporte".

Insisto no de reler os relatiños e o de ver as entradas (¿que pasa con Piglia?, ¿morde?) e os comentarios que sempre suxiren cousas e novas aproximacións. Se alguén quere meter algún comentario máis este fin de sem,ana, bendito sexa: adiante.

Ese mesmo luns serán repartidos dous contos de sendos escritores estadounidenses para poñelos en relación con Tomine á volta de Nadal (a reunión II podemos facela poucos días despois da volta de vacacións).

Adrian Tomine e o "distanciamento"

Certos autores intentan emocionar directa e rapidamente ao lector ou espectador. En cine coa música e a sucesión de planos curtos a ritmo trepidante que afogan ao espectador nunha voráxine... “audiovisual”. En cómic (superheroes, manga masificado, cómics de factoría para nenos...) algo parecido con planificacións de vértigo e cambios violentos de puntos de vista, grandes onomatopeias, xestos faciais acusados en primeiro plano, cores rechamantes, etc. Incluso aficcionados ao cómic, mais un punto inxenuos, chegan a crer que o dominio destas técnicas é a proba da calidade dun autor (cando os feitos din que calquera patochada das “Witch” ou de “Gerónimo Stilton” levan dentro toneladas disto e non valen nada).
Outros autores escollen outra vía. Dentro destes, algúns fan un percorrido aparentemente absurdo: buscar a emoción... polo “distanciamento”. Pensamos que Tomine fai iso, talvez por influencia de Daniel Clowes, que vivía preto da súa casa (se ben Tomine no comezo debuxaba ao modo de Mazzuchelli, con trazos grosos e cálidos, logo recolle o estilo de Clowes, de trazo delgado e tramados mecánicos que vemos nestas dúas historias). Tomine busca ese distanciamento do lector non para que éste se desentenda dos personaxes e emocións do relato: presenta situacións, vivencias, etc., “distanciadamente” para “retirarse” el (o autor) e evitar o subliñado excesivo propio de quen menosprecia ao lector e así dar cancha a ese lector activo (intelixente, intuitivo: vivo) que acabe vivindo esas emocións, sentimentos ou frustracións de xeito máis intenso e “verdadeiro” (perdón pola expresión: sei que é de mala educación) que nos casos dos que falabamos no parágrafo I. Es ti quen debe dicir se esto é certo ou conseguido por Tomine...
¿Como conseguiría ese “efecto” polo “distanciamento” nestes dous relatos nosos?: 1) renunciando á cor; 2) utilizando grises con tramados mecánicos, non manuais (que serían máis cálidos, como vemos en Crumb, p. ex.); 3) escribindo-debuxando as onomatopeias dese modo tan simple e austero; 4) debuxando eses fondos e obxectos dese modo tan sobrio e anodino (mobles, veirarúas, vasos...); 5) recorrendo a xestos faciais e linguaxe corporal que dan esa imaxe de “contención” ou ás veces de “frialdade” aparente; 6) incluído ás veces esas viñetas tan súas (como as dúas últimas da p. 3 de “D&D”, ou a das mans da p. 7, ou a da lámpara da 9, ou a do Sol na derradeira, ou xa en “Constipado...”, a derradeira da p.3, ou a segunda e catro últimas da derradeira páxina) que parecen mostrar o tempo detido, ou un baleiro envolvente, ou “o fóra de campo”, ou a mirada do personaxe, ou algo afortunadamente indefinible con palabras; 7) o mantemento do plano en “Constipado...” en varias ocasións (p.6, p.7, p.9, con viñetas case repetidas); 8) os silencios; 9) a ¿aparente? falta de acción; 10) escoller esa paxinación-viñetización de tres por tres e rectángulos verticais todos iguais en “Constipado...” buscando unha homoxeneidade-obxectividade-estandarización que contrasta cos sentimentos revoltos dos personaxes; 11) ¿etc.?
Todo isto poderíamos relacionalo, por descontado, con esas historias non convencionais escollidas por Tomine. Mais non queremos repetirnos: remitímonos outra vez a Piglia e a algún comentario dos escritos estes días...
¿Opinións, críticas mordades, tomates...?

Adrian Tomine e o "flash-back"

Hai autores que recorren frecuentemente aos “flash-backs” (en literatura, cine, cómic) e outros que non. Hai quen sabe facelo e quen non, e ás veces incluso un maduro Taniguchi que os resolve moi ben en “Barrio lejano”, mete clamorosamente a pata en “Un zoo en invierno” (e de que espantosa forma), porque as máis das veces é un mal recurso de mal narrador que ten un problema de encaixe que non sabe resolver senón cun “flash” metido con calzador. Tomine é amigo de utilizalos, e polo regular moi ben. ¿Por que recorre a eles?
¿E por que non, se todos o facemos continuamente e el fala diso? Estamos almorzando e esquecemos a tostada para pensar no soño da noite, e logo saímos a rúa e o coche aparcado recórdanos o do noso avó e pensamos nos paseos con el, e despois no bus a chica sentada lévanos á cara da nosa primeira noiva, e así. Todos os santos días: unha mestura de presente e pasados que son... o noso presente. Somos tempo, e o tempo non é lineal, nin o reloxo, nin o tempo das clases de física matemática.
No relato “Dylan & Donovan” hai tres “flashbacks”: 1) o primeiro lévanos da ventanilla do coche ao instituto (entre ambas viñetas parece haber certo parecido: nubes , horizontalidade) e paséanos pola soedade e incomunicación da en principio obxecto de protección pola narradora; 2) o segundo faise a través do relato do diario de Donovan, e o punto de vista cambia co texto, pois Dylan aparece na cama e narra Donovan (cando remata chora Dylan, a pretendida protectora...); 3) o derradeiro é só dunha viñeta na que Dylan, que retoma a narración, lembra a frustrada relación cun rapaz do instituto (¿Dylan a protectora...?). Nos dous últimos polo tanto parece que a paisaxe varía e non sabemos se Piglia comeza a facer das súas... En calquera caso, o fío entre “o presente” e eses fogonazos do pasado conséguese gracias ás palabras do texto de apoio (Dylan narra ou o diario, e así o “flash” queda encaixado).
No relato “Constipado de seis días” están mellor resoltos. Ao carecer de textos de apoio Tomine baséaos só na imaxe e diálogos cunha sutileza infrecuente nun autor tan novo como era. Hai dous: 1) na páx. 3 “saltamos” desde a cama do enfermo á mesma cama... en verán: sabémolo polo ventilador e a camiseta corta dela. Entre a mirada do enfermo na p. 2 e a viñeta I da 3 simúlase un plano/contraplano que só é na memoria del. Na p. 4 córtase violentamente co ruído do cepillo de dentes botado por ela na papeleira do baño, e queda así vencellado aos golpes dela "agora" para entrar en casa (cousa á parte é se esta viñeta da papelleira debería estar na páxina anterior, pero as páxinas de nove viñetas todas iguais estilo "cómic book" ten os seus inconvenientes, e non só neste caso nesta historia, como diremos ao final desta entrada); 2) o outro nace na p.8, da cara dela durmindo á cara dela na cama con el, antes do “flash” do ventilador, cousa que sabemos polo diálogo no que se fala de compralo. Este flash é do comezo, feliz e non conflitivo como o anterior. Queda ademais encadrado “dentro” do vaso de auga na man del e, non o deixemos pasar, pola aparición dese simbólico amanecer... Engadimos agora o soño, que non é flash-back, desde logo, pero xoga o seu papel na complexización de niveis narrativos: media entre a despedida nocturna deles para durmir en sitios distintos, e o despertar del ao amanecer xa recuperado “e sen gañas xa de morrer”. O significado do soño deixámolo aquí no aire, se é que o ten... (E de modo similar deixamos agora a pertinencia ou non da última viñeta da p.6, ou a derradeira do relato).
¿Opinións...?