miércoles, 8 de febrero de 2012

Reflexo na auga

“Comparar”.
Si, pero, ¿comparar qué e para qué?
Comparar cómics coa literatura; estamos niso. ¿Para qué? As comparacións implican busca de parecidos e diferencias, e en calquera caso o feito de buscar unha comparación soe traer consigo, ou iso cremos, novas ideas, novas suxestións, novas perspectivas, novas ou imprevistas formas de aproximación... É como xirar a fotografía un pouco por xogar, e comezamos a recoñecer extrañas formas, brillos que pasaban antes despercibidos, ao fondo unha persoa asoma que antes non
viramos, e así...
Com-parar o cómic de Clowes co relato de Kafka en principio pode non ter moito xeito, pero pode que dea algo de si, aímda que sexan ideas algo peregrinas. Moitas delas haberá que deixalas de lado; outras talvez traian consigo luces novas que axuden a percibir detalles antes non vistos.
A comparación pódese tamén aplicar para ir dunha obra de Kafka á outra, ou dun cómic de Clowes a outro, de modo que Kafka bota luz sobre Kafka, pois en relatos distintos pode tratar temas semellantes de forma diferente (ou non tanto), e o mesmo cabe dicir doutros cómics de Clowes.
Rematamos cunha cita dun libro de Luis Izquierdo sobre Kafka (Dopesa, 1977): “Samsa [o protagonista de A transformación-A metamorfose] resuelve el problema que se le ha planteado de la única manera posible: muriéndose de hambre. Un artista del hambre, relato posterior, viene a estilizar, afiligranadamente, esta primera obra maestra de Kafka. (En ambos casos, ese pasar hambre pierde interés para los espectadores).
“Las narraciones cortas del autor se interfieren e interpenetran unas con otras.”

Recordamos que na nosa biblio temos cousas de Kafka en galego e castelán (sección “literatura alemá”), e xa falamos diso; tamén na sección de cómic temos un par de obras de Clowes das boas. Podemos engadir que temos un libro-cómic levado a medias por Mairowitz e o debuxante de cómics Robert Crumb sobre Kafka e a súa obra, con versións en cómic de relatos do escritor checo ou de fragmentos das súas novelas, cartas e diarios, nas que tes en poucas páxinas a versión do conto de Kafka escollido aquí, se ben bastante resumido.

11 comentarios:

  1. En comparacións, tamén o feito de que os dous traballos, tanto como o do comic de Clowes, como no de Kafka é que os dous teñen un traballo infravalorado polos demais.
    Tamén que os "consumidores" de ambos artistas son "fugaces" non son claros seguidores dese tipo de arte.
    Son artistas que a súa arte é de toda a vida, pero co tempo acábase aborrecendo.
    Non sei se me explico correctamente.
    Sau2 e perdón pola tardanza.

    ResponderEliminar
  2. Pensaba que estabas en Cuba, ou Hawai. Benvido, pois.
    Efectivamente, estou de acordo niso, e na importancia da xente tanto para Clowes como para Kafka. E para ambos parece que a xente ten unha dobre cara: tanto o caricaturista como o famento (?) necesitan ese público, pero ao tempo non parecen ter moi boa idea del, ¿non? Algo así como nin contigo nin sen ti teñen os meus males remedio, que dicía a copla. A relación dos protagonistas dos relatos de Kafka coa xente moitas veces reflexa ese dobre aspecto, e a visión de Clowes da xente en case todas as súas obras ten o seu aquél: sordidez, frikismo, caras con xestos conxelados semiidiotizados con sorrisos desagradables, etc. A actitude de Mal respecto ao seu público é para pensala, e a do artista da fame outro tanto: primeiro é moi crítico co público, e na segunda parte bótao de menos, mentres que ao final ata parece dicir ante o pouco que queda del que a súa arte carece de valor, e que en realidade pasaba fame porque... Ben, mellor será que quen queira revise ese final, xustiño antes da súa morte. O último que podía pasar neste blog é que eu me poña xunto á porta para dicir ao persoal a "auténtica" (?!) forma de entender non sei qué...
    Con Deus. ¿Ninguén máis ten nada que dicir? Esto está moi apagado, queridos.
    Chao...

    ResponderEliminar
  3. O relato de Kafka recordoume ó final da pelicula "Valor de Ley", cando os grandes pistoleiros do oeste, no ocaso de este mismo tiveron que recurrir a os circos para poder "mal vivir".
    Habían deixado de ser persoas admiradas a ser persoas olvidadas.

    Despois de leer o teu comentario, o "nin contigo nin sin ti" recordei o comic anterior de "constipado de seis días", que tamén era un "nin contigo nin sin ti".

    Volvendo a Clowes e a Kafka, supoño que os dous personaxes teñen esa necesidade do seu público non só porque son os que lles proporcionan os beneficios suficientes como para "vivir" ou "mal vivir" ahí xa non me meto, pero sí necesitan ó público, para sentir que algén valora a súa arte. Sentir que o que fán non é banal.

    Finalmente como traca final eu diría que os personaxes teñen etapas, cando sinten infravalorada a súa arte e polo tanto desprecian ao seu público, e cando "supravaloran" a súa arte e notan que o público non corresponde correctamente, de ahí a súa frustración.

    Sau2.

    ResponderEliminar
  4. Boa intuición, a verdade... Non coñezo esa peli dos irmaos Cohen -teño o costume de non ver westerns filmados despois da desaparición de Sam Peckinpah-, nin tampouco recordo agora se vira a anterior versión con John Wayne, pero si recordo que xa de neno, e aínda hoxe, chamábame moito a atención que Buffalo Bill, os indios e os cabalos de todos eles decidiran montar un circo e encarar un tour por Europa, facendo de... Buffalo Bill, de indios e de cabalos... ¿Que diantre fai que Buffalo Bill vestido de Buffalo Bill e co nome de Buffalo Bill... faga como que é Buffalo Bill nun maldito circo...? ¿Que clase de público esperaba atopar?; ¿que pensaban os indios de Buffalo Bill dando voltas pola area? E sobre todo, ¿non lles daba vergonza facer de Buffalo Bill nun circo diante dos seus propios cabalos?
    Cando era neno pensaba que non se podía caer máis baixo. Creo que Mal e o artista da fame posúen un estilo que BB -e non me refiro a Briggite Bardot nin ao rei do blues- non ten nin por asomo.
    O que dicía: boa intuición a túa. Realmente esa comparación cos heroes do Far West ven moi ao caso. Non sei se certo fan das novelas de Karl May que eu me coñezo ten algo que engadir... Eu pola miña parte si podo engadir unha perla máis: ¿de que vale ser o máis rápido do Oeste... se ninguén sabe que un é o máis rápido do Oeste? Peor, ¿de qué vale ser o máis rápido do Oeste se xa non hai posibilidade siquera de desenfundar... porque xa non hai Oeste e os indios só están xa nas series da tv? ¿Mh?
    Bang!

    ResponderEliminar
  5. hhhmmmm pues no se que contestarte...
    Pero falando deste tema hay un xogo da play station 3 chamado "Dead Read Redemption" que trata do ocaso do oeste e a matanza entre si das "Lendas". Deixando ver o fin dos máis rapidos en desenfundar e dando paso as armas automáticas.
    Supoño que este videoxogo pretende amosar o porqué do ocaso do oeste, dende a prespectiva dos grandes pistoleiros que co tempo danse conta de que non hay sitio para eles na sociedade moderna e de certo modo esto poderíase asociar aos personaxes tanto de Kafka como de Clowes.

    ResponderEliminar
  6. O primeiro é o primeiro, e remítome a dicir o que dixen na entrada de mais abaixo, me surxiu unha viaxe, e non puiden leer o comic ata fai pouco (o que si fixen é ler o conto de Kafka...)

    Tanto "Caricaruta" como "El artista del hambre" son incriblemente complicados, quero dicir que teñen moitas sutilezas intrínsecas e que tal vez (ou esa é a miña opinión) foran pensados para que cada quen, coas súas ideas na cabeza, imaxinase ou sentise dunha determinada maneira, e polo tanto todo o que se pode dicir destes "relatos" é tremendamente subxectivo.

    Kafka (remitindome a entrada de abaixo), penso eu, escribe de esa forma tan determinada coa intención de non deixar espazo a reflexión, para que a narración continue ata o final como se sé trataran de pensamentos ou ideas na nosa cabeza. Eu ainda recordo cando lin "El proceso" e ainda recordo maís a dor de cabeza de despois. Repito, penso que esta buscando deliberadamente.

    Indo maís ó fondo dos "relatos" estou de acordo con moitos dos comentarios postos nesta entradas e nas precedentes. Nos dous móstranse duas formas de vida, elixidas por eles mesmos, de acordo cos seus propios ideais e sendo coherentes consigo mesmos, en tanto que a través do oficio no que eliximos "traballar", eles realízanse como persoas (para eles é maís ben unha forma de vida) e habitan no mundo coa esperanza de deixar algo cara ó futuro. Esta idea final non se cumpre en ningún dos dous relatos e iso é unha cousa que cabe a pena destacar... Os dous (tanto Mal ,o "caricaturista"; como o "ayunador") intentan que o seu "traballo" sexa reconocido, e non parece que teñan moito exito. A dor, realmente non se me ocorre unha expresión mellor, ten que ser moi forte neste persoaxes. Ten que ser unha autentica angustia vital por tentar superarse cada día, por facelo mellor, e ver que, a pesar de todo, ninguen vai aprecialo... Efectivamente a imaxen do urinario é moi característica e da que pensar, e xa que estamos a falar de imaxes, en "Caricatura" cando Mal amosalle a Theda a caricatura que Davo fixo del e lle di: "Aún así; sigo pensando que eres mejor que ese tio..." el queda a oscuras, e ela aparece como en primeiro plano. Esa imaxen a min fixome pensar en que, efectivamente, se Clowes houbera posto esa imaxen dende outra perspectiva o significado da frase non sería o mesmo...

    ResponderEliminar
  7. Ola, Kar. Benvido, outra vez. Xa me fixo saber un paxariño (femia) das túas aventuras na bota italiana... Italia é un dos poucos países que valoran o cómic (máis que aquí desde logo), e ten grandes artistas nese medio. Hugo Pratt, posiblemente un dos dous ou tres mellores autores de cómics de todos os tempos, era italiano (italiano do mundo, diríamos), e un autor que será moi do teu gusto se algo sabemos por aquí da túa forma de ser... Mais non teñas preocupación por iso: o próximo autor de cómics que leremos será el.
    E antes de entrar no teu comentario, lembra por favor que nos comentarios das entradas do 2 e o 18 de xaneiro (os cometarios son do 11 e do 20, creo) tes aínda varios escritos sobre aqueles contos de Carver ou Salinger que espero leas e contestes se tes a ben (se o fas, mellor na máis recente entrada do blog nese día, pois se non a xente non os lerá).
    O que dis do estilo de Kafka neste conto, iso de como se foran ideas na nosa cabeza, ben, só dúas notas: 1) iso mesmo creo que dixeras do conto de Carver, e non sei se quererás desenvolver esa (suposta) semellanza; 2)probablemnte (?) queres falar diso que Joyce chamaba "corrente de conciencia". Ver aquí: http://retorica.librodenotas.com/Recursos-estilisticos-semanticos/monologo-interior , pero basta con escribir Joyce e corrente de conciencia e atoparás máis sobre iso, non sei...
    E do que sinalas desa viñeta de Clowes na que atopas unha linguaxe específica do cómic cunha esencial e estreita relación entre texto e imaxe, ben, deixame revisala e logo escribo. Pero mellor sería que eu non fora o único en entrar no teu capote.
    Chao...

    ResponderEliminar
  8. Para Kar, sobre esa viñeta de Clowes con Mal e Theda que comentabas: probablemnte teñas razón. Aínda así eu atrévome a engadir: esa viñeta non cabe entendela como algo illado, pois o cómic ten iso, que as viñetas se suceden, e o significado vive ao longo desa sucesión. Esa viñeta ven doutras anteriores e sigue nas posteriores. Se collemos agora a inmediatamente posterior á que ti dis, a min chámame a atención o texto que flota enriba a esquerda dun Mal que conduce, e di "Es casi demasiado consciente de lo que hace". Ese anaco de diálogo, dito por Theda, completa o que ti sinalas, e queda na miña mente como un enigma... ¿Qué quere dicir Theda/Clowes con iso de que ser demasiado consciente da súa arte é a razón de que Davo -debuxante ficticio: non existe- non sexa mellor que Mal? ¿Estaría Theda disposta a seguir afirmando iso despois que Mal rache a caricatura no restaurante? ¿Cando ela faga a caricatura no WC é menos consciente que Mal ou Davo?
    ... ¿"Conciencia"?
    PS: Para J.: Síntoo; non sei moito sobre Play-Station, mais supoño que nese xogo non se quere dicir nada, senón máis ben propoñer un xogo de acción (ficticia: sentado no sofá, comendo gusanitos). Se hai máis, o descoñezo por completo. Agora ben, "o ambiente" si parece o mesmo ou similar...

    ResponderEliminar
  9. Errata: Perdón: Mal xa rachara a caricatura no restaurante nesa viñeta: de feito volven en coche do restaurante para o motel. Entonces... creo que entendo esas palabras de Theda peor aínda, temo...

    ResponderEliminar
  10. Iso é, a corriente de conciencia paréceme que esta moi presente en todos os relatos que estamos ler (e tamén nos comics, claro). Da frase esa de Theda tal vez podería deducirse que o feito de ser mediocre é o que lle da orixinalidade a Mal, que non sexa tan perfecto... E iso daría lóxica a que Theda fose soamente un instrumento da imaxinación de Mal que lle esta por un lado dicindo "ti vales moito" e polo outro, "non vales nada". Un enfrentamente que se ceba con él e que acaba, penso eu, coa viñeta final. Sentado no baño, mirandose ó espello, preguntándose se realmente o que fai serve de algo, ou a sua arte so é o que Theda deixou no inodoro...

    ResponderEliminar
  11. Kar, non sei se queres dicir que Theda é "soamente" un produto da imaxinación de Mal, ou "á vez" un produto da súa imaxinación (pero tamén algo real fóra da súa imaxinación). Tampouco sei se ti mesmo tes isto claro. Sexa como sexa, eu penso que Theda non é "só" un produto da fantasía de Mal, aínda que pode ser que reflexe a conciencia, o interior de Mal, como un recurso de Clowes para facer visible ao lector o que doutro xeito sería máis difícil de tragar, pois habería que "contalo con palabras escritas", que deixaría a habilidade de Clowes como autor de cómics polo chan dado que necesitaría da literatura para expresar o que sería incapaz de contar coa linguaxe do cómic (que non son debuxos, senón debuxos en sucesión coa posibilidade de incluír palabras, mais non literatura con ilustracións de complemento).
    E o do espello... penso que é máis complexo do que parece: creo que Clowes sabe que se ti como lector ves a cara de Mal no espello da derradeira viñeta, Mal está vendo a túa cara, non a súa. É o xogo de Velázquez, tan amigo dos espellos (a Venus, as Meninas...). Se Clowes xoga tamén con isto, o título do relato, "Caricatura", mesturado co espello da viñeta final, dá para algo máis... ¿Non? (Falamos algo disto na reunión, e creo que algo se di na entrada dedicada a esa reunión, que é a que leva por título "Reunión III, etc.", máis arriba.
    Un saúdo.
    D.F.

    ResponderEliminar