"Di chi non è convinto/ che la rumba sia soltanto/ un´allegria del tango.../ Dancing..."
Dixemos xa demasiadas veces que aquí pretendemos comprender e disfrutar mellor as lecturas buscando comparacións entre autores (sexan escritores ou autores de cómics: non xerarquizamos; non somos académicos), aínda que ás veces metamos a gamba. Por iso e porque lemos a Vivès xunto con Chéjov a nosa alma reclama algo sobre éste, p. ex. Tres perlas:
1) Qué di en Curso de literatura rusa (Zeta Bolsillo, 2009) sobre Chéjov o tamén escritor ruso (que acabou escribindo en inglés) Nabokov, autor da famosa novela Lolita: “La historia está contada con la mayor naturalidad (…) como cuando una persona le va contando a otra las cosas más importantes de su vida, despacio, pero sin interrupción, en voz más bien baja. (…) La caracterización, exacta y rica, está lograda mediante la selección cuidadosa y la distribución atenta de algunos rasgos mínimos pero salientes, con un absoluto desdén de la descripción sostenida, la repetición y el énfasis fuerte de los autores corrientes. En tal o cual descripición se escoge un único detalle para iluminar la totalidad del ambiente. (…) No hay una moraleja ni un mensaje particulares. (…) En realidad la historia no termina, porque mientras las personas sigan vivas no hay conclusión posible y definida de sus conflictos, sus esperanzas o sus sueños. (…) El narrador parece poner mucho empeño en aludir a minucias, que en otro tipo de relato serían postes indicadores que denotasen giros de la acción; (…) pero precisamente porque esas minucias carecen de contenido son importantísimas para reflejar el ambiente real de esta historia” (pp. 462-3). Algo atrás Nabokov escribía: “Chéjov fue el primer escritor en apoyarse tanto en las corrientes subterráneas de la sugerencia para comunicar un contenido concreto” (p. 444), o “Su léxico es pobre, su combinación de palabras casi trivial; (…) su estilo literario acudía a las fiestas en traje de diario. Por eso es un buen ejemplo que aducir cuando se intenta explicar que un escritor puede ser un artista perfecto sin ser excepcionalmente brillante en su técnica verbal ni estar excepcionalmente preocupado por la flexión de sus frases. (…) Lo mágico está en que (…) Chéjov conseguía dar una impresión de belleza artística muy superior a la de muchos escritores que creían saber lo que es la prosa rica y bella. Lo hacía manteniendo todas sus palabras a la misma luz moderada y con el mismo tinte exacto de gris, un tinte que está a medio camino entre el color de una empalizada vieja y el de una nube baja” (446-7). Isto último podemos talvez aplicalo en xeral a artistas como Chet Baker (como cantante), Hugo Pratt (é un erro valorar os seus debuxos olvidando que non é un debuxante artístico, senón un autor de cómics), ou grupos ou músicos de rock´n´roll que non son virtuosos nin falta que fai (aquí tendemos a pensar que ser virtuosos no debuxo ou no cante ou na música non soe ser bo no cómic nin no r´n´r): Stones, Kinks, Animals, Doors, Lou Reed, etc. Ben é certo que Vivès si é un gran virtuoso do debuxo, pero á vez é dado a traballar deprisa e descuidadamente (non sempre respecta as debidas proporcións das partes de anatomía dos personaxes, certos debuxos parecen só esbozados, afortunadamente os recadros das viñetas están feitos a man, e non con regra, etc.), o que evita desembocar en debuxos excesivamente relamidos e académicos (como fan outros como Manara ou o mesmo Moebius);
2) se pinchas aquí podes ver un extracto dun artigo do escritor Andrés Ibáñez sobre Chéjov que non ten desperdicio e tamén ilumina, cremos, o album de Vivès;
3) finalmente, Piglia no artigo xa comentado en entradas anteriores facía unha referencia esencial a Chéjov que podemos volver a ver (é moi breve): pinchemos aquí.
Con todo isto podemos ter unha idea da forma de narrar de Chéjov, que á vez facilita a lectura dos tres contos escollidos del, e a relectura e comprensión en maior profundidade do cómic de Vivès. Que Vivès non lera nunca a Chejov (cousa que é posible pero dubidosa) non significa que non teña nada que ver con el: pensamos que as similitudes son visibles porque o chejoviano pode flotar no ambiente aínda que Vivès ou a súa tía non coñezan ao ruso... Pero se alguén pensa que non, non ten máis que dicilo aquí: é gratis e non engorda.
1) Qué di en Curso de literatura rusa (Zeta Bolsillo, 2009) sobre Chéjov o tamén escritor ruso (que acabou escribindo en inglés) Nabokov, autor da famosa novela Lolita: “La historia está contada con la mayor naturalidad (…) como cuando una persona le va contando a otra las cosas más importantes de su vida, despacio, pero sin interrupción, en voz más bien baja. (…) La caracterización, exacta y rica, está lograda mediante la selección cuidadosa y la distribución atenta de algunos rasgos mínimos pero salientes, con un absoluto desdén de la descripción sostenida, la repetición y el énfasis fuerte de los autores corrientes. En tal o cual descripición se escoge un único detalle para iluminar la totalidad del ambiente. (…) No hay una moraleja ni un mensaje particulares. (…) En realidad la historia no termina, porque mientras las personas sigan vivas no hay conclusión posible y definida de sus conflictos, sus esperanzas o sus sueños. (…) El narrador parece poner mucho empeño en aludir a minucias, que en otro tipo de relato serían postes indicadores que denotasen giros de la acción; (…) pero precisamente porque esas minucias carecen de contenido son importantísimas para reflejar el ambiente real de esta historia” (pp. 462-3). Algo atrás Nabokov escribía: “Chéjov fue el primer escritor en apoyarse tanto en las corrientes subterráneas de la sugerencia para comunicar un contenido concreto” (p. 444), o “Su léxico es pobre, su combinación de palabras casi trivial; (…) su estilo literario acudía a las fiestas en traje de diario. Por eso es un buen ejemplo que aducir cuando se intenta explicar que un escritor puede ser un artista perfecto sin ser excepcionalmente brillante en su técnica verbal ni estar excepcionalmente preocupado por la flexión de sus frases. (…) Lo mágico está en que (…) Chéjov conseguía dar una impresión de belleza artística muy superior a la de muchos escritores que creían saber lo que es la prosa rica y bella. Lo hacía manteniendo todas sus palabras a la misma luz moderada y con el mismo tinte exacto de gris, un tinte que está a medio camino entre el color de una empalizada vieja y el de una nube baja” (446-7). Isto último podemos talvez aplicalo en xeral a artistas como Chet Baker (como cantante), Hugo Pratt (é un erro valorar os seus debuxos olvidando que non é un debuxante artístico, senón un autor de cómics), ou grupos ou músicos de rock´n´roll que non son virtuosos nin falta que fai (aquí tendemos a pensar que ser virtuosos no debuxo ou no cante ou na música non soe ser bo no cómic nin no r´n´r): Stones, Kinks, Animals, Doors, Lou Reed, etc. Ben é certo que Vivès si é un gran virtuoso do debuxo, pero á vez é dado a traballar deprisa e descuidadamente (non sempre respecta as debidas proporcións das partes de anatomía dos personaxes, certos debuxos parecen só esbozados, afortunadamente os recadros das viñetas están feitos a man, e non con regra, etc.), o que evita desembocar en debuxos excesivamente relamidos e académicos (como fan outros como Manara ou o mesmo Moebius);
2) se pinchas aquí podes ver un extracto dun artigo do escritor Andrés Ibáñez sobre Chéjov que non ten desperdicio e tamén ilumina, cremos, o album de Vivès;
3) finalmente, Piglia no artigo xa comentado en entradas anteriores facía unha referencia esencial a Chéjov que podemos volver a ver (é moi breve): pinchemos aquí.
Con todo isto podemos ter unha idea da forma de narrar de Chéjov, que á vez facilita a lectura dos tres contos escollidos del, e a relectura e comprensión en maior profundidade do cómic de Vivès. Que Vivès non lera nunca a Chejov (cousa que é posible pero dubidosa) non significa que non teña nada que ver con el: pensamos que as similitudes son visibles porque o chejoviano pode flotar no ambiente aínda que Vivès ou a súa tía non coñezan ao ruso... Pero se alguén pensa que non, non ten máis que dicilo aquí: é gratis e non engorda.
Para comezar quero suscribir o dito polos outros membros do club: o cómic é difícil –máis que nada porque se o que queremos é “despexar” os contos e o cómic, e non sexan só un barullo de palabras e imaxes é moi necesario, neste caso, usar as teses de Piglia-, a importancia da reacción mental do militar, o “estrano final” -no que estou de acordo con DF, el intenta demostrase a si mesmo que “pode nadar so”- , que nun primeiro momento pareza unha historia de chico que coñece a chica, …
ResponderEliminarPero centrándonos, para min a cuestión fundamental é ¿Por qué o cómic remata así? Dúas páxinas en branco (non numeradas), e despois fisio – tres semanas antes-, ¿por qué tres semanas? Se recorremos a Piglia vemos que a “historia secreta” é a clave do conto (cómic), e a forma en que se conta a historia principal será a necesaria para atopar a historia secreta…entón ¿por qué rematar así? ¿por qué abandoa a perspectiva do rapaz e convertese nun narrador omnisciente –que tamén estou de acordo con DF parece a opción máis lóxica, e pola que me decanto-? Se a historia secreta intenta contar a frustración do rapaz por “non alcanzar a rapaza” as páxinas finais, tal vez, so queren dicir que todo é cíclico (atendamos a entrada sobre o tempo…) Se na piscina lle vai ben non é so porque coñeceu a esa moza, senón porque iso lle dou forzas para “facerse mellor”, e intenta demostralo, e a frustración voltará, pero chegará outra etapa de ilusións (ilusións/fracasos; o rapaz non ten trinta e tantos…polo de agora)
Isto da pe para falar de Chéjov (aínda que Vives non o lera…). Confesarei que linos unha segunda vez con dous frases na cabeza: unha que esta nesta entrada, e outra que esta nunha anterior. A primeira é de Nabokov: “la historia no termina, mientras las personas sigan vivas, no hay conclusión posible y definida de sus conflictos, sus esperanzas o sus sueños”. Esa frase iluminou a miña mente e axudoume a comprender porque gústanme tanto os relatos de Chéjov, de Carver, de Wolf, … A segunda, a do “vello coñecido” xa Camus (Albert para os amigos), a imaxe que ofrece esa frase é impagable (como a da escena do tren).
Nos tres contos podemos ver a frustración dos personaxes por algún motivo; vemos que se fan ilusións, que imaxinan e que ó final todo queda en nada –en fracaso, diría Chéjov-. “El beso” foi o máis agradable de ler pola súa expresión e elegancia, tamén polo “fluxo” non cabe dúbida. O personaxe dende logo esta moi ben construído, tes a impresión de que o tes diante…e non sigo que isto podería ir para moi longo.
So unha reflexión final que foi surxindo o longo da lectura dos relatos: a vida cotián é para a meirande parte das persoas aburrida e insulsa, querendo sempre crecer e ser máis e máis, e sen embargo coas súas superacións, tristezas, e frustracións, nos instantes máis pequenos das persoas, os autores –como Chéjov- fan “monumentos literarios” e iso faime pensar que, quizais, cada un o seu modo é extraordinario e valioso polo mero feito de ser ese entrañado de ideas e pensamentos que chamamos persoas.
Deica logo…
¿Que podo dicir, Kar...? Ben, ante calquera outra cousa, gracias, claro. Un ten que esperar polas túas intervencións, non sempre coa paciencia budista necesaria, mais merece a pena.
ResponderEliminarPor outro lado, do libro de Nabokov sobre literatura rusa, e sobre outros del na mesma colñección (pode que parcial ou totalmente dispoñibles na rede, se se busca, e se non na biblioteca pública decente máis querida), como o de literatura europera ou o dedicado ao Quijote, gustaríame engadir que a súa lectura é moi reconfortante e divertida (sic), porque é un escritor moi "fresco", no dobre sentido de nada pedante nin académico, e á vez no sentido de cara dura, de persoa que di o que realmente pensa sobre tal ou cal autor saltándose agradablemente todos os tópicos dos manuais de literatura. As cousas que se atreve a dicir sobre o Quijote, novela que admira pero non en todos os seus detalles, ou as perlas que deixa caer sobre Gorki ou Dostoievski, estea un de acordo con elas ou non, sempre obrigan ao lector a pensar e repensar pola súa conta.
Por outro lado gustaríame agora aproveitar que o Pisuerga pasa por Valladolid para incluír un anaco do prólogo do traductor Víctor Gallego no libro "Cuentos", de Chéjov, en E. Alba, poque quedeime o outro día coas ganas e agora podo: "Se suele considerar a Chéjov (...) un escritor de lectura fácil, limpio y transparente como un cristal. Nada más lejos de la realidad. Chéjov es un escritor elusivo, elíptico, que en unas ocasiones deja muchas casillas de información sin rellenar y en otras desperdiga alusiones y referencias oblicuas que el lector no puede pasar por alto si quiere formarse una idea cabal de lo que el autor quiere comunicar. "Lo más importanete de la vida ocurre entre bastidores", comenta Iván Ivánich en "Las grosellas". Esa máxima es válida en gran medida para la narrativa de Chéjov, como también para su teatro. Recuérdese la acotación final de "El jardín de los cerezos", su última pieza: "Silencio, interrumpido sólo por el sonido lejano de un hacha que tala uno de los árboles del huerto". Chéjov, por medio de ese sonido nos informa de la suerte del jardín, aunque no muestra el abatimiento de los árboles. Así funcionan muchas veces sus relatos, sin explicaciones concluyentes, con sobreentendidos o informaciones fragmentarias. Es por ello por lo que algunos amigos le acusaron de no conocer "a fondo" a sus personajes, a lo que él replicó que "sólo los imbéciles creen saberlo todo"."
En fin, ¿que engadir desiois disto? Tres cousas: 1)"Las grosellas" é o conto previo a "Sobre el amor", pois van en parella (moita xente pensa que os relatos son sempre autónomos, e é certo, pero non sempre totalmente, e así ocorre con moitos de Hemingway do seu alter ego Nick Adams, ou aquí con esta parella chejoviana); 2) para insistir no que dis, pido vexas de novo a cita de Chéjov reproducida arriba no blog de "Vida de este chico", e o enlace para ir a ese blog telo na columna da dereita deste blog, onde di "Cars hiss bay my window"; 3) ver obras de teatro de Chéjov na nosa cidade non é fácil, pero hai films que non están mal, e unha delas moi boa que tes na biblio G. Garcés e de L. Malle, "Tío Vania en la calle cuarenta y dos", moi, moi recomendable.
Polo demais, alégrome de comprobar que as cousas que un ten a osadía de deixar caer por aquí poden servir de acicate para que outros... fagan comigo outro tanto. Gracias mil. Pasa de novo por aquí pronto.
E aos demais, creo que este comentario de K. dá para moito e que estaría bastante ben que non soamente un dea acuse de recibo: ¿non suxire nada a ninguén máis?